Samsun

Genel Bilgiler

1990 tarihinde Ayvacık Köyü ve Keskinoğlu Köyü’nün birleşmesi ile Ayvacık ilçesi kurulmuştur. Samsun’a 62 km uzaklıktaki Ayvacık Tokat, Amasya ve Ordu illeri ile Asarcık, Çarşamba ve Salıpazarı ilçelerine komşudur.Canik Dağları’nın kuzey eteklerinde, Suat Uğurlu Baraj Gölü’nün kıyısında yer alan Ayvacık’a ulaşım, Samsun'dan Çarşamba'ya kadar Samsun-Ordu devlet karayolu ve Çarşamba'dan sonra 28 km’lik il yolu ile sağlanmaktadır. Eski tapular incelendiğinde Ayvacık’tan gezi yeri olarak bahsedildiği görülüyor.

Suat Uğurlu Baraj Göleti’nin kenarındaki Ayvacık’ın yolu virajlı bir yoldur. Zaman zaman rampa tırmanışları, zaman zaman da inişlerle Ayvacık’a varıyorsunuz.

Ayvacık’ın karşı kıyısında da köyleri bulunmaktadır. İki yaka arasında ulaşım küçük bir feribotla sağlanıyor. Belediye binası hemen ilçe girişindedir. Farklı bir yerleşme planı var. Kaymakamlık binası girişte, göl kenarında yer almaktadır. Ortadaki yolda alışveriş için dükkanlar dizilidir.

Göletin etrafında üç-dört tane kahvehane var.
Oturup manzaraya karşı bir çay, bir kahve içmek son derece keyifli olmaktadır.
İlçenin büyük bölümü ormanlık arazidir.
Barajın etrafı da fındık ocağı yer alıyor. İlçe halkı fındık ve ormancılıktan geçimini sağlıyor.
Barajdan yayın balığı, aynalı sazan, Japon levreği, kefal çıkıyor. Ayvacık’ın büyük bölümü orman alandır.
Ancak orman vasfını kaybetmiş, alanlar zaman içinde tarım arazisine dönüştürülmüştür.
İlçe halkının %90ı tarımla, kalanı da ticaretle ve balıkçılıkla geçiniyor. Mısır, buğday, arpa ve fındık üretiyor Ayvacıklılar.
1982 yılında hizmete giren Hasan Uğurlu Yeraltı Santrali ile Suat Uğurlu Hidroelektrik Santrali ülkemizin enerji ihtiyacını karşılayan önemli santrallerden.
Çam ormanları
Ayvacık’ın özellikle Hasan Uğurlu Baraj Gölü çevresindeki çam ormanlarıyla kaplı alan piknik ve mesiresi alanları ilkbahar ve yaz mevsiminde Samsun'lular tarafından büyük rağbet görüyor.
El Sanatları
Cecim
Ayvacık’ta el sanatları denilince, ilk akla, el tezgahlarında halis yünden dokunan “cecim” geliyor. Yere sermek için dokunan kilimlere cecim derlerken, kadın ve çocukların bellerine bağladıkları bağlar da cecim olarak adlandırılıyor.

Ayvacık Mutfağı
Ayvacıkın geleneksel yemekleri "keşkek" ve "Haluç". Keşkekin yapılışı oldukça zahmetli, bir o kadar da lezzetli bir yemektir. Önce buğday özü suda iyice pişiriliyor. Bu pişirme işlemi boyunca buğday devamlı olarak karıştırılıyor ve krema kıvamına geliyor. Pişirirken içine kemiksiz, tavuk etini de koyup, et liğme liğme oluncaya kadar karıştırmaya devam ediliyor. Keşkek, kıvamına geldikten sonra üzerine tereyağı ilave edilerek servis yapılıyor.

Coğrafi Konum

Ayvacık Canik dağlarının kuzey eteklerinde, Yeşilırmak vadisinde, Suat Uğurlu Baraj gölünün kıyısında yer almaktadır.

Bu uzun vadide bir de Hasan Uğurlu Baraj gölü bulunmaktadır. İlçenin en yakın komsusu 28 km. kuzeyindeki Çarşamba ilçesidir. Samsun'a uzaklığı ise 62 km. dir.

Tarih

İlçenin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, daha önce bağlı bulunduğu Çarşamba ilçesinden daha eski bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır. Eski tapularda Çarşamba ismi geçmeyip Ayvacık Geziyeri olarak bahsedilmektedir.

Ayvacık 1954'te tam teşekküllü nahiye olmuş; fakat 1960'da daha önce kurulmuş devlet teşkilatları kaldırılmıştır.

Bu nedenle Ayvacık tekrar köy olmuştur.20 Mayıs 1990 tarihinde Ayvacık köyü, Keskinoğlu köyü ile birleştirilerek Ayvacık ilçesi olmuştur. 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan mahalli seçimlerle de belediyesi kurulmuştur.

Ekonomi

İlçe halkının %80-90'i tarımla, % 8 - 9 'u ticaretle, % 1'i balıkçılıkla, uğraşmaktadır.Tarımsal faaliyetler mısır, buğday, arpa ve fındık üretiminde yoğunlaşmıştır. İlçe topraklarının büyük bir bölümü ormanlık arazidir. Tarıma elverişli topraklar genellikle bozuk, kuru ormanlık alanların açılmasıyla elde edilmiştir.

Hayvancılık alanında ise potansiyel yeterince değerlendirilmemiş, ne mera ne de ahir hayvancılığı gelişme gösterebilmiştir.

İlçede ayrıca, elektrik üretimi yaparak sanayinin ana girdisi olan enerjiyi sağlayan Hasan Uğurlu Yeraltı Santrali ile Suat Uğurlu Hidra elektrik santrali yer almaktadır. Bu barajlar 1981-82 yıllarında hizmete girmişlerdir.
Hasan Uğurlu Barajı: Yeşilırmak üzerinde, 135 m. talveg yüksekliği olan baraj, 1.080.000.000 m3 su tutma hacmine sahiptir. Ortalama su derinliği 54m dır dır. Baraj enerji üretimi amacıyla yapılmış, Türkiye'nin ilk yeraltı santralinin kurulduğu yerdir. Arkasındaki gölün alanı 20 km2 dır dır. Barajın Ayvacık’a uzaklığı 8 km. Çarşamba’ya uzaklığı ise 36 km. dır.

Suat Uğurlu Barajı : Yeşilırmak üzerinde, Hasan Uğurlu Barajının altında, Balahor köyü civarında yaralan barajın talvegden yüksekliği 38 metredir. 175.000.000 m3 su tutma hacmine sahip olan barajda ortalama su derinliği 18 m olup, enerji üretimi yapılmaktadır. ayrıca yapımında Çarşamba ovasının düzenli olarak sulanması da amaçlanmıştır. Baraj Çarşamba ovasındaki tarım alanlarının yaklaşık %85'ini sulayabilecek kapasitededir. Barajın Çarşamba’ya uzaklığı 15 km kadardır.

Turizm

Ayvacık Karadeniz Bölgesi'nin en güzel ilçelerinden birisidir. Özellikle el değmemiş doğal mekanları, şelaleleri ve yaylaları ile doğa turizmi açısından geleceğin parlayan yıldızı olmaya adaydır.

Hasan Uğurlu Barajı
Ayvacık ilçesinin 7 km. güneyinde, Samsun – Trabzon karayolundan 35 km. mesafede tesis edilmiş olan Hasan Uğurlu H.E. Santralı, 5,168,000,000 TL. ve 16,280,000,000 Japon Yeni maliyet ile DSİ tarafından 1972 yılında inşasına başlanmış ve yedi yıl sonra 2 x 125 MW. lık ilk iki ünitesinin yapımı 2 ve 28 Aralık 1979 tarihlerinde tamamlanmış, aynı güçteki diğer iki ünitesi de sırasıyla 29.12.1982 ve 06.02.1983 tarihlerinde hizmete girmiştir.
Hasan Uğurlu Barajı, Yeşilırmak nehri üzerinde, Çamalan mevkiinde, Ayvacık ile Erbaa (Tokat) ilçeleri arasında inşa edilmiş olup, Suat Uğurlu H.E. santralına 23 km. mesafededir.

Eynel Köprüsü
Samsun İl özel İdaresi Yönetiminde, Samsun-Ayvacık Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından Suat Uğurlu baraj sularının ayırmış bulunduğu köylere ulaşımı sağlamak üzere baraj göleti üzerinde inşa edilen köprü Türkiye`de kırsal kalkınma projeleri içerisinde tek kalemde yapılan en büyük bütçeli proje olma özelliğine sahip.

Kızlar Kalesi
Kızlar Kalesi Ayvacık'a bağlı Çamlıkale Köyü'nde bulunuyor. Yapım tarihi tam olarak bilinemediğinden yaşı ile ilgili kesin bir bilgi yok. Ancak rivayet edildiğine göre çok eski bir geçmişi var. Herhangi bir restorasyon çalışması henüz başlatılmış değil. Ziyaret etmek isteyenler köye giderek istedikleri zaman kale ve tarihi kalıntıları görebilir.

Kirazlık/Evgar adası
Kirazlık ilçede kullanılan ismi ile Zevgar adası Koçyurdu köyü'ne bağlı iken Suat Uğurlu Barajı sularının bölgeyi kaplaması sonucu oluşan bir adadır. Adada insan yaşamaz yabani hayvanlar bulunmaktadır. Eşsiz bir manzaraya ev sahipliği yapan ada ilçeye gelen turistlerin de yoğun ilgisini çekmekte.

Yeşilpınar Şelalesi
Ayvacık'a bağlı Yeşilpınar Köyü'nde yer alır. 50 metreden dökülen şelaleye araç ile ulaşmak imkansızdır. Köy içerisinde bir noktaya kadar araç ile gidilip daha sonra dere yatağından şelaleye doğru yarım saatlik bir tırmanış gerçekleştirilerek ulaşılabilir. Ancak güzergah zorlayıcı olduğundan kesinlikle dağcı yada bölgede yaşayan ve güzergahı bilenlerden destek alınarak tırmanış gerçekleştirilmelidir.